07 januari 2025

Leren in de Metropo(o)lder: Ontwerp een biodiverse binnentuin

Leestijd: 3 minuten

De eerste klas havo leerlingen van Lyceum Kralingen kregen dit jaar een bijzondere ontwerpopdracht: hoe maak je de plantsoenen rondom de school aantrekkelijker en klimaatadaptiever voor mensen, dieren en dingen? Door in de huid van verschillende inwoners van het gebied te kruipen, bekeken ze de plantsoenen met nieuwe ogen en werden er in drie maanden tijd verschillende creatieve oplossingen bedacht. Wij hopen natuurlijk dat het de gemeente Rotterdam inspireert bij de herinrichting van dit stukje groen.

Ontwerpopdracht

De leerlingen kregen van AIR de opdracht om een dier of insect te kiezen en hiervoor een speciale tuin met observatorium te ontwerpen. Samen met de leerlingen van Lyceum Kralingen analyseerde AIR hiervoor de plantsoenen tussen de gestandaardiseerde portiekflats rondom Oostplein. Deze vijf plantsoenen die haaks staan op de Goudsesingel en Warande dienen nu vooral als ‘kijkgroen’. De gemeente gaat deze plekken opnieuw inrichten. De huidige rioolwerkzaamheden zijn een mooie aanleiding om met een nieuwe blik naar deze plekken te kijken.

Proces

De eerste lesdag verzamelden we bij De Nieuwe Tuin van het Nieuwe Instituut. Na een korte introductie en rondleiding van een medewerker van de Zoöp, deden de leerlingen een kleine opdracht en markeerden ze fijne en bijzondere plekken in het park op een plattegrond. Daarna gingen we met elkaar in gesprek over wat nu eigenlijk “mooie” of “lelijke” natuur was.

De volgende les bezochten we de vijf plantsoenen. Na een inspirerende presentatie door Rachel Backbier, landschapsarchitect bij de gemeente Rotterdam, namen de leerlingen de plek in zich op door te tekenen en foto’s te maken. Interessante bevindingen die werden gedaan waren:

– het gras niet wordt niet gebruikt;

– de autoweg is een groot obstakel voor dieren, insecten en kinderen;

– de tuin loopt langzaam af waardoor er veel waterplassen ontstaan.

De volgende stap in het proces was het kiezen van een doelsoort voor wie de leerlingen konden ontwerpen. In de daaropvolgende lessen schetsten de leerlingen een plattegrond of soms zelfs ingewikkelde perspectieven. In de laatste lessen werd een maquette gemaakt. Dit werd gedaan onder begeleiding van AIR en twee architecten van Studio Inscape. Samen werd nagedacht over indeling, compositie, toegankelijkheid en materiaalgebruik.

Eindpresentatie

Alle leerlingen presenteerden hun uiteindelijke werk in een korte pitch. De probleemstelling en oplossingen werden goed uiteengezet. De ontwerpen liepen uiteen van vogel observatoria in bomen tot vleermuisgrotten die tegelijkertijd als speelparadijs voor kinderen kon dienen. Er ontstonden bloementuinen voor vlinders en vijvers met beekjes voor de blauwe reiger. En waar eerst alles gezien werd als onkruid en afval, zien we nu bewuste keuzes voor hopen bladeren en boomstronken. De leerlingen hadden zich duidelijk verdiept en verplaatst in een ander, waardoor ze ons ook van alles konden vertellen over de Wilde Marjolein en Duifkruid.

Met dank aan:

Rachel Backbier van de gemeente Rotterdam

Samenwerking Studio Inscape

AIR werkt sinds dit jaar samen met de ontwerppraktijk Studio Inscape voor het vormgeven en begeleiden van ontwerpopdrachten binnen Leren in de Metropo(o)lder. Eileen en Willie, oprichters van Studio Inscape, delen een interesse in architectuur, landschapsarchitectuur, ecologie en filosofie. Vanuit deze disciplines werken zij aan ontwerpend onderzoek en verschillende ontwerpopgaven in Nederland en daarbuiten.

Zij gingen voor AIR met de leerlingen van het Lyceum Kralingen de uitdaging aan om Rotterdamse openbare ruimte te (her)ontwerpen vanuit het perspectief van al haar inwoners – mensen, maar ook planten, dieren en dingen. Een methode waar zij binnen hun praktijk mee geoefend zijn.

Over Leren in de Metropo(o)lder

Leren in de Metropo(o)lder is het educatieprogramma van AIR waarmee we jongeren betrekken in ontwerp en de ruimtelijke opgaven van de stad. Meer weten? Kijk dan hier of neem contact op met Lotte Wierikx om de mogelijkheden te verkennen.