AIR is het Architectuur Instituut Rotterdam. AIR ziet het als haar missie om zoveel mogelijk mensen mee te nemen in de complexiteit van de grote ruimtelijke vraagstukken, zoals de klimaatopgave, energietransitie, mobiliteitstransitie en de woonopgave. AIR gelooft dat ontwerp hét instrument is om het gesprek over de stad en de ruimtelijke opgaven breed te voeren. Met inhoudelijke activiteitenprogramma’s, onze netwerken en ervaring slaan wij een brug tussen cultuur en stadsontwikkeling, tussen verbeelding en maken, tussen denken en doen.
AIR maakt programma waarin lokale praktijken aan internationale opgaven en netwerken worden verbonden. Daarin speelt ontwerp een centrale rol. Deze inhoudelijke activiteitenprogramma’s bestaan uit debat- en lezingenreeksen, workshops, expertmeetings, stadlabs, cultuuronderwijs, talentprogramma’s, ontwerpcompetities, conferenties en festivals.
Daarnaast organiseert AIR netwerken rond ruimtelijke vraagstukken en draagt AIR bij aan het Rotterdams architectuurbeleid. AIR zet haar programmering, netwerk en ervaring in om mensen in de haarvaten van de samenleving te kunnen blijven betrekken bij de grote ruimtelijke vraagstukken. Zo worden lokale kennis, energie en ideeën zichtbaar, en krijgen deze een stem in grootschalige ruimtelijke planvorming. Vanuit de jarenlange betrokkenheid bij de stad heeft AIR een breed cultureel platform opgebouwd.
Het is onze missie om het gesprek over het ontwerp van de stad te openen voor een breed publiek en de brug te slaan tussen cultuur en stadsontwikkeling, tussen verbeelding en maken, tussen denken en doen. Architectuur is een zaak voor alle Rotterdammers en speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling van Rotterdam tot een aantrekkelijke, duurzame en rechtvaardige stad.
De uitdagingen die Rotterdam te wachten staan, zoals de energietransitie en het woningtekort, gaan over hoe wij samenleven en hoe onze leefomgeving verandert. AIR wil mensen uit alle lagen van de samenleving betrekken bij deze ruimtelijke én culturele vraagstukken. Als bewoners beter begrijpen waarom veranderingen nodig zijn, zullen ze eerder hun steun geven en met betere vragen komen. Zonder draagvlak is elke transitie een strijd en wordt elke verandering ervaren als iets dat bewoners overkomt. Draagvlak is essentieel voor succesvolle transities. Bewoners en lokale initiatieven kunnen bovendien waardevolle kennis en ideeën aandragen, en daarmee zelf bijdragen aan veranderingen.
AIR programmeert op het snijvlak van cultuur en stadsontwikkeling. We staan open voor samenwerkingen met zowel lokale, kleinschalige initiatieven als grotere, nationale instellingen. Op deze manier kunnen we het ontwerpgesprek openen voor nieuwe doelgroepen en een breed publiek. Voorbeelden hiervan zijn de tv-serie ‘Stad vol Energie’, het meerjarige stadslab ‘Recht op de Stad’, de educatieve programmalijn ‘Leren in de Metropo(o)lder’ en de langdurige betrokkenheid van AIR in IJsselmonde. Daarnaast organiseren we jaarlijks in juni de Rotterdam Architectuur Maand, het grootste architectuurfestival van Nederland, en het Stadmakerscongres in november, een toonaangevend werk- en netwerkevenement voor stadmakers, dat steevast ieder jaar uitverkocht is. Inmiddels heeft dit concept navolging gekregen met meerdere stadmakerscongressen in Nederland.
Neem ook een kijkje bij Wat we doen voor een overzicht van alle programma’s die wij organiseren.
AIR initieert en maakt deel uit van verschillende netwerken die zich zowel op lokaal als op landelijk niveau inzetten voor het delen van kennis en het uitwisselen van ideeën over de ruimtelijke en sociaal-maatschappelijke opgaven:
AIR is een onafhankelijke stichting met een maatschappelijke doelstelling. AIR volgt de Governance Code Cultuur, de Code Diversiteit en Inclusie en de Fair Practice Code. Momenteel bestaat de Raad van Toezicht uit:
Voorzitter
Peter van der Gugten – Heijmans Ontwikkeling N.V. (sinds 4-7-2018, herbenoemd tot 4-7-2025)
Anne van Veenstra – TNO Strategic Analysis & Policy (sinds 3-12-2019, herbenoemd tot 3-12-2027)
Erica van Engel – zelfstandig ondernemer, Founder Belief in Business & Styles With A Story (sinds 1-5-2021 tot 1-5-2025 / 2029)
Urias Santos Bakker – Directeur Onderhoud & Ontwikkeling bij Havensteder (sinds 1-5-2021 tot 1-5-2025 / 2029)
Rob van Kalmthout – Rebel Group (sinds 30-6-2023 tot 30-6-2027 / 2031)
David Hess – Kraaijvanger Architects (sinds 30-6-2023 tot 30-6-2027 / 2031)
Gezamenlijk bevoegd. Beloningsbeleid: onbezoldigd
AIR kent een lange historie, die teruggaat naar de jaren tachtig van de vorige eeuw. Als onderdeel van de Rotterdamse Kunststichting initieerde het toen tien internationale ontwerpmanifestaties onder de naam Architecture International Rotterdam.
De eerste AIR-manifestatie over de Kop van Zuid sloeg in als een bom. Ontwerpend onderzoek zette het voormalige haventerrein in een geheel nieuw licht. Het kaartbeeld van de Italiaanse architect en theoreticus Aldo Rossi vormt een levendige herinnering aan de manifestatie, die door hedendaagse professionals ook nu nog wordt geroemd.
In 2002 wordt AIR omgevormd tot een lokaal architectuurinstituut: Architectuur Instituut Rotterdam. Op initiatief van toenmalig wethouder Herman Meijer vormde oud rijksbouwmeester Wytze Patijn het oude AIR om tot het AIR wat het nu is.
Doelstelling was het organiseren van publiek debat over de ruimtelijke ontwikkeling van de stad, en bewustzijnsvergroting bij de Rotterdammer over zijn gebouwde omgeving.
Het nieuwe AIR krijgt van het gemeentebestuur de opdracht mee te inspireren tot hoogwaardig opdrachtgeverschap. Rotterdamse opdrachtgevers verenigen zich op persoonlijke titel in de Van der Leeuwkring. Deze kring is vernoemd naar Kees van der Leeuw, die een sleutelrol vervulde in het wederopbouwproces van Rotterdam.
In 2009 wordt de eerste Van der Leeuwprijs uitgereikt aan de architect Joost Kühne voor zijn project aan de Boomgaardsstraat. De prijs onderscheidt private initiatiefnemers die met hun projecten meerwaarde voor de stad weten te creëren.
Op verzoek van de gemeente Rotterdam neemt AIR de gehele organisatie van de Rotterdam Architectuurprijs voor zijn rekening. De eerste editie staat onder voorzitterschap van architecte Francine Houben. In 2010 is transformatie het thema, en ontvangt het schoolgebouw van de Jan Prins/St. Willibrordusschool de vakprijs en de RDM-loods op Heijplaat de publieksprijs.
In 2015 neemt AIR het initiatief tot meerjarige samenwerking met het Rotterdamse platform Vers Beton. AIR draagt in belangrijke mate bij aan de financiering van een hoofdredacteur en auteurs. Er worden tot op de dag van vandaag goed bezochte artikelen over architectuur, stedenbouw en stedelijke ontwikkeling gepubliceerd.
Het succes van het Stadmakerscongres 2015 overtreft alle verwachtingen. Ruim 600 Rotterdamse, Nederlandse en Europese stadmakers vullen de Schouwburg Rotterdam de hele dag door. Stadlabs presenteren zich, stedenbouwkundige Matthijs van Ruijven presenteert de Kaart van de Stad. Guest Urban Critic Alexandros Washburn adresseert de vluchtelingenproblematiek als het belangrijkst ruimtelijke issue van dit moment.
In 2016 nam AIR samen met Rotterdam Festivals en Rotterdam Partners het initiatief tot het organiseren van de Rotterdam Architectuur Maand. Hiermee stond heel de maand juni Rotterdam in het teken van architectuur. Met grote publiekstrekkers in de weekenden, volop lezingen en doorlopende exposities en ruim 30 deelnemende partijen viel er veel te doen voor iedereen die de architectuur van Rotterdam wilde beleven of wilde meepraten over de toekomst van de stad.
