05 juni 2018

In gesprek met nieuwe AIR-directie

Elsbeth Grievink Leestijd: 6 minuten

Met de aanstelling van Barbara Luns is de leiding van AIR vanaf 1 juni op volle sterkte. Samen met Bas van der Pol zal zij sturing geven aan de organisatie die het publieke en professionele debat over de ruimtelijke kwaliteit en de ontwikkeling van Rotterdam aanjaagt.

 

Bas van der Pol was vijf jaar programmaleider bij AIR, toen hij op 1 maart het stokje van Patrick van der Klooster overnam als directeur, waarbij hij zijn programmataken wilde behouden. Barbara Luns was een aantal jaren werkzaam als architect voor ze in 2012 als projectleider verantwoordelijk werd voor het programma bij Podium voor Architectuur Haarlemmermeer en Schiphol. Waar gaan ze de komende jaren gezamenlijk op inzetten? Welke uitdagingen zien ze voor de stad en voor zichzelf? En wat drijft hen persoonlijk? Een eerste gesprek met hen beide.

Jullie hebben allebei een ontwerpachtergrond, maar kozen de hoek van het debat. Waarom?

Barbara: ‘Als ontwerper kreeg ik op den duur de behoefte om verder te praten dan de opdracht die op tafel lag. Om stedelijke vraagstukken te bekijken vanuit al die actoren die samen een stad of regio maken en met alle lagen in het proces bezig te zijn. Na jaren te hebben gewerkt voor de regio Haarlemmermeer en Schiphol vind ik het een mooie kans om mijn ervaring in te zetten voor Rotterdam, de stad waar ik al vijftien jaar woon en die mij fascineert.’
Bas: ‘Ik geloof dat architectuur een publieke zaak is, je grijpt in op de ruimte van ons allemaal. Daarom wil ik het denken en het gesprek over het ontwerp en de ontwikkeling van de stad als het ware ook openen voor iedereen. Om de complexiteit van processen zichtbaar te maken en ruimte te creëren voor nieuwe perspectieven.’
Barbara: ‘Ons werk vergt overigens ook veel ontwerpvaardigheden. Net als architecten moeten we laveren, schakelen, verbinden en met de meest uiteenlopende partijen optrekken. Van ontwikkelaar tot actieve bewoner.’

AIR stelt zich ten doel de nieuwe opgaven van de stad te ontdekken, verbreden en verder te brengen. Wat beschouwen jullie als dé opgaven van dit moment?

Bas: ‘Die zit op dit moment in de bestaande stad en is gelaagder en complexer dan ooit. Nu de crisis voorbij is, en er weer volop wordt gebouwd en geïnvesteerd, verandert de hele semantiek. Het is essentieel om juist nu kwaliteit en snelheid te verbinden.’
Barbara: ‘Zaken als energietransitie, klimaatadaptatie, digitalisering en de verandering van de haven hebben stuk voor stuk enorme ruimtelijke consequenties. Bovendien zijn het opgaven die we niet los van elkaar kunnen zien. De vraag is hoe we daar, als stadmakers samen met het stadsbestuur, mee omgaan. Die vraag kan alleen beantwoord worden door met heel veel verschillende partijen samen te werken en het ontwerp er actief voor in te zetten.’
Bas: ‘De woonomgeving is heel belangrijk. Daarin komen álle uitdagingen van de stad samen. Hoe maak je het woningaanbod aantrekkelijk voor alle inkomens? Hoe zorg je dat dat op een duurzame, innovatieve en kwalitatief hoogwaardige manier gebeurt? Hoe organiseer je kortom aantrekkelijke en veerkrachtige woonmilieus?’

Hoe kom je met alle partijen in gesprek?

Bas: ‘Wat ik mooi vind aan Rotterdam, is dat er heel veel verschillende spelers aan de stad werken. Ik zie dat de betrokkenheid er is, ook bij grote marktpartijen, om cultureel en maatschappelijk bij te dragen. De Van der Leeuwkring (een kring van bij de stad betrokken Rotterdamse opdrachtgevers en ondernemers, red) is hartstikke bijzonder. Tegelijkertijd zijn er ook vele partijen veel minder of helemaal niet zichtbaar, zoals de kleine particuliere beleggers of buitenlandse investeerders.’
Barbara: ‘Dat is een uitdaging. Zij vormen een groot onderdeel van de geldstroom, maar maken geen deel uit van de publieke sfeer waarin wij opereren. Het is ook aan ons om dat te agenderen. Op het moment dat onderhoud en betaalbaarheid onder druk komen te staan, of de rolkoffers door de straten denderen, dan ben je te laat.’

Welke rol hebben jullie voor AIR in gedachte, in al die eerder genoemde opgaven?

Barbara: ‘Informatie is overal beschikbaar. Alles wat je wil weten, kun je opzoeken. Maar elkaar ontmoeten en van gedachten wisselen is, hoe simpel het ook klinkt, veel lastiger te organiseren. Wij werken eraan om die fysieke uitwisseling van kennis en ideeën te stimuleren.’
Bas: ‘Het Stadmakerscongres richtten we bewust in als een werkplaats, waar collectief nagedacht wordt over de opgaven en kansen van de stad. Hier gaat het niet om verhalen die af zijn, en ook niet over het vieren van successen, maar over initiatieven en wat we daarvan kunnen leren.’
Barbara: ‘Ik kan me voorstellen dat we in de toekomst nieuwe manieren ontwikkelen, om in de juiste vorm met en op het juiste moment, over onderwerpen te kunnen spreken die belangrijk zijn voor Rotterdam en de architectuur.’

Hoe gaan jullie het duo-directeurschap inrichten?

Bas: ‘We vormen samen de directie en delen zowel onze inhoudelijke als bestuurlijke taken.’
Barbara: ‘Prettig aan een duo-functie vind ik dat het om AIR gaat, wij zijn niet de verpersoonlijking van AIR maar staan in dienst van AIR.
Bas: ‘We hebben een fantastisch leuke en ook eervolle opdracht te vervullen, waarin lange programmalijnen én dynamische momenten elkaar afwisselen.’
Barbara: ‘Het grote verhaal heeft die momenten nodig, en die momenten op hun beurt een groter verhaal. Ik zie het als een kralenketting. Zonder de ketting vallen de kralen uit elkaar.’
Bas: ‘Op basis van onze eerste gesprekken vullen we elkaar in dat opzicht goed aan. Mijn kracht zit in de kralen.’
Barbara: ‘Ik hou wel van de lange lijn.’

Achtergrondinformatie

Bas van der Pol studeerde architectuur aan de TU in Eindhoven. Hij werkte ruim zes jaar als programmacoördinator bij het Centrum voor Architectuur en Stedenbouw in zijn geboortestad Tilburg en vier jaar als kwartiermaker in de gebiedsontwikkeling Spoorzone. In 2013 startte hij als programmaleider bij AIR, nadat hij enkele jaren eerder naar Rotterdam verhuisde. Op 1 maart 2018 trad hij aan als mede-directeur bij AIR.

Barbara Luns studeerde een jaar Bouwkunde aan de TU in Delft en haalde in 2009 haar Architectuur Master aan de Rotterdamse Academie van Bouwkunst. Ze werkte acht jaar bij architectenbureaus Metropolis Architecten en NL Architects en begon in 2012 als projectleider bij Podium voor Architectuur Haarlemmermeer en Schiphol. Per 1 juni is ze mede-directeur bij AIR.