04 december 2024

Architectuurkritiek: “In de architectuurwereld bestaat een patriarchale westerse norm die al het andere uitsluit”

Catja Edens Leestijd: 3 minuten

Wat betekent het om architect te zijn? Op welke manieren kunnen we inhoud geven aan dit vak? Dat onderzoeken architect Veerle Alkemade en architect-filosoof Catherine Koekoek in hun podcast Respons, altijd vanuit een feministisch perspectief. “Wij willen architecten en de wereld van de architectuur dichter bij de samenleving brengen.”

Op vrijdagen werken Catherine Koekoek en Veerle Alkemade in hun studio, een zonnige zolder vierhoog achter in Kralingen. Op de bureaus ligt een rol papier met de structuur in wording voor de volgende editie van Respons. Verder is het er een prettige rommel. We nemen plaats aan de zeshoekige tafel die er speciaal staat voor hun podcastgesprekken. Ze moeten allebei lachen: “Het voelt een beetje alsof we in onze eigen podcast te gast zijn.”

Patriarchaat

In hun podcast Respons is voor Koekoek en Alkemade een feministisch perspectief vanzelfsprekend: “In de wereld van de architectuur bestaat een patriarchale westerse norm die al het andere uitsluit. Dat heeft invloed op gemarginaliseerde groepen, op vrouwen, maar ook op mannen; bijvoorbeeld op hoe zij zich dienen te gedragen. Het heeft invloed op wie we herkennen als architect, maar ook op welke kennis we serieus nemen. Met Respons bevragen we deze norm en gaan we op zoek naar alternatieven.”

De twee vrouwen leerden elkaar kennen tijdens hun studie Bouwkunde in Delft. Behalve in ontwerp vonden ze elkaar ook in een gezamenlijke interesse voor schrijven. Daarnaast was feminisme een belangrijke voedingsbodem voor onderzoek en activisme. Een voorbeeld is de crying room, een hoekje van een een kamer in het gebouw van de Faculteit Bouwkunde, die ze claimden en inrichtten.

“Opvallend en grappig was de reactie op het project crying room, vooral bij mannelijke docenten. Die was heel ongemakkelijk, ze waren gechoqueerd.”

 

In de eerste aflevering van Respons in 2020 vertellen ze over de crying room: “Daarmee creëerden we een plek waar juist wél ruimte was voor zachtheid en kwetsbaarheid. Op Bouwkunde wordt veel gehuild tijdens het ontwerpproces en het beoordelen ervan. Eigenlijk gebeurt dat altijd in het geheim, meestal op de wc waar het ook nog eens stinkt. We wilden een fijnere plek maken om te huilen. Het was best opvallend en grappig; de reactie op dit kleine project was heel ongemakkelijk, vooral bij mannelijke docenten, maar ook bij medestudenten. Ze waren gechoqueerd. Maar onze ervaring was dat er sowieso gehuild werd. Waarom zouden we ons daar zo voor schamen en waarom zouden we daar niet een plek voor maken?”

Meer lezen?

Lees het volledige artikel gratis op Vers Beton.

AIR x Vers Beton

AIR maakt het mogelijk dat Vers Beton jaarlijks tien onafhankelijke artikelen kan publiceren over architectuur en stedelijke ontwikkeling rond verschillende thematieken, met stadsverhalen of concrete aanbevelingen. Deze artikelen zijn gratis te lezen op Vers Beton, ook zonder abonnement.